Wie zich afgelopen weekend in ons dorpshuis begaf, kon zijn of haar ogen bijna niet geloven. Het hele gebouw was namelijk voorzien van een op werkhoogte aangebrachte spoorbaan, geflankeerd met prachtig nagebouwde huisjes, bruggen, verkeer, zelfs scheepjes zag ik en bestaande fabrieken. Alles op schaal 1 op 87. Zelfs een boerencamping ontbrak niet. Het was een treffen van de Fremo, een modeltreinen- + spoorbanengroep die enige duizenden leden telt in meerdere landen. In Gieterveen waren zo’n 40 leden uit Nederland, Duitsland en Engeland aanwezig. Iedere deelnemer had een aantal modulen (ook wel kopschotten genoemd) van 100 x 50 centimeter bij zich, die samengesteld als een lange lint door alle ruimten van het dorpshuis liep. De kopschotten sluiten precies op elkaar aan en vormen zo een prachtige spoorbaan. Alle variaties zijn mogelijk, soms met veel passen en meten, vertelde Adriaan Bodewits mij. Hij is de man die dit gebeuren aanstuurde. De deelnemers volgen een preciese dienstregeling. Daarvoor gebruiken ze een eigen tijd, om de rit met de trein die het traject afrijdt, niet te lang te laten duren. Onze standaard-uur werd in dit geval teruggebracht naar een klein kwartiertje. Het is een uitermate serieuse bedoening. Ik keek mijn ogen uit mijn kop! En niet alleen vanwege de hele opbouw, maar ook vanwege die grote mannen met dat kleine ‘speelgoed’. Het spel (als je het zo mag noemen) bestaat eruit dat de deelnemers via een heuse dienstregeling de treinen laten rijden, eventueel met inbegrip van stoppen en wissels omgooien. Ze weten volgens die regeling precies wanneer de trein zijn (in het dorpshuis waren het alleen mannen, maar de club telt ook vrouwelijke leden) deel zal passeren. De veiligheid staat hoog in het vaandel en dus krijgt de deelnemer wiens station in zicht komt, kort ervoor een telefoontje. Ook die telefoontoestellen komen uit vervlogen tijd. Ringgg-ringgg!!, hoorde ik ineens bij een betreffend station. Ik kon mijn lachen niet inhouden. Enkelen sprak ik terloops aan. Grote kerels – werkzaam in de zorg, in het onderwijs, als programmeur, in de organisatie van een bedrijf enzovoort. Een deel is ook al op pensioen, maar ze blijven stug doorgaan.
Het woord ’treffen’ kwam ik regelmatig tegen. Dat woord kom je ook tegen in onder andere de wereld van de re-enactments, zoals bijvoorbeeld het naspelen van een 16-de eeuwse knokpartij in Bourtange. Dat gebeurt ook uiterst nauwkeurig. In de verte had het spel van de treintjesmannen in het dorpshuis hier wel iets van weg. Ze zijn behept met eenzelfde soort fanatisme. En ook bij hen voert nostalgie de boventoon. Want bij die miniscuul nagebouwde boerencamping meende ik een autootje te herkennen van het merk Simca. Ik bedoel maar…
Om dit spel een heel weekend te spelen, móet je natuurlijk wel een grote passie voor de ijzeren spoorbaan hebben. Ik heb de dienstregeling nog even ingekeken. Men reed in het dorpshuis van Wachtum naar Eindland. De eerste rit was om 7.45 uur. Ik heb met die speedo-klok voor ogen niet gevraagd of-ie op tijd aan kwam. Daar wil bij die grote broer namelijk nogal eens iets aan schorten. Op een tafeltje in de volle gymzaal, zag ik nog zo’n ouwerwetse spiegelei liggen. Ik nam het even op. In de verte hoorde ik het schrille fluitje van de perronchef … of was dat verbeelding? Hoe dan ook, het was een prachtig gebeuren. Helaas niet toegankelijk voor het grote publiek – te kwetsbaar en te kostbaar. Daarvoor moet je naar het Spoorweg-Museum te Utrecht (zeer aan te bevelen!), instappen op station Assen kan en dan maar hopen dat bottleneck Meppel/Zwolle niet moeilijk doet. Ik wens u een goede reis!
ps. Alvast fijne Kerstdagen en een goed uiteinde van 2024!
Willem.
