Boek review: Van de Hilthe tot aan Alingh

Van de Hilthe tot aan Alingh is een boek dat gaat over het gehucht De Hilthe dat gelegen is tussen Gieterveen en Eexterveen aan de N33.
Een gehucht waar al in de 13e eeuw veen werd ontgonnen door de monniken uit Aduard. Het veen werd door hun systematisch ontgonnen en werd gebruikt voor de verkoop.
Het veen werd vervoerd door het stroomdal van van de Hunze, ook Drents diep of Oostermoersche vaart genoemd. De monniken van Aduard kochten al in 1262 veen aan van de in het Drentsche Hunzedal. Het veen werd door het riviertje De Hunze vervoerd door middel van Tjalken. Maar voor het zover kwam moest eerst de Hunze worden uitgegraven en de bochten moesten eruit gehaald worden anders konden de tjalken er niet door heen varen.
In de 17e eeuw groeide de nederzetting en verplaatste de Hilthe zich waar het nu bevindt.

Naast het ontstaan geschiedenis en het gebeuren eromheen worden ook de dertien woningen die ooit op de Hilthe hebben gestaan uitgebreid omschreven.

Een gedeelte uit het hoofdstuk van de Hilthe drie, café de Hilthe werd nadat de familie Speelman er uit zijn vertrokken, per opbod verkocht aan de hoogst gebodene. Dit was de Familie Kranenburg.
De heer Luitje Kranenborg was landbouwer te Slochteren en kocht het pand voor een koopprijs van vijftien duizend vijf honderd gulden.
Luitje Kranenborg en Hinderkien Scheiders zijn getrouwd op 15 juni 1918 te Slochteren. Naast het bedrijven van een café was Luitje ook nog boer want alleen van het café konden zij niet rondkomen.
Geessien de oudste dochter van Luitje en Hinderkien is getrouwd met Hendrik van der Veen en zij zijn op de Hilthe 1 gaan wonen. Na een periode van 16 jaar hebben zij besloten om café de Hilthe vaarwel te zeggen. Hun leeftijden lieten het niet meer toe om langer in het café te blijven werken.

In 1832 stond op perceel De Hilthe 13 nog geen woning. Het bouwland behoorde toe aan boer Rijnder Harm Fransens, woonachtig te Gieterveen. Het perceel werd in 1900 gekocht door Harm Nijboer en hij laat er een arbeiders huisje opbouwen. Het arbeiders huisje deed dienst voor de arbeiders die werkten voor Harm Nijboer, wonende op de Hilthe 11.
Wanneer het huis klaar is wordt het voor F 1900, – gulden verkocht aan Roelof Greven, van beroep arbeider samen met zijn vrouw Hinderkien Kors.
Hinderkien is een dochter van Harm Kors en Trientje Krol, en zij is weer een zus van Rieks Kors die op de Hilthe 6 woont. Zij kregen in totaal zes kinderen.
Roelof Kors komt als arbeider bij Harm Nijboer te werken als arbeider.
Het huis werd eind jaren 50 afgebroken in verband met de aanleg van de rijksweg N33.
Dit ging niet zonder slag of stoot want Jans en Trientje weigerden het huisje te verkopen aan de gemeente en Rijkswaterstaat die een som geld boden aan van F2.600 gulden wat in die tijd een behoorlijk bedrag was. Maar de familie bedankte hun hiervoor en accepteerden de bod niet, met als gevolg dat zij onteigend werden en daardoor nog maar een habbekras kregen voor hun huis.

Begin jaren 50 is men begonnen om een plan te maken met de aanleg van de N33. Er moest land aangekocht worden en huizen onteigend.
De gieternaren hebben heel wat lopen te mopperen, want er zou voor hen een zeer gevaarlijke kruispunt ontstaan nabij het Zwanemeer. Voor de oplossing werd hiervoor een tunnel aangelegd.

Rond 1958 is Rijkswaterstaat begonnen met de aanleg van Rijksweg N33. Niet iedereen op de Hilthe was het er mee eens dat er dwars door het gehucht een Rijksweg kwam.
Niet alleen huizen werden onteigend maar ook percelen land moest worden afgestaan aan de Provincie.
In totaal zijn ze er 4 tot 5 jaar mee bezig geweest tot de verharding van Rijksweg N33.
Omstreeks 1964 was de weg gereed voor gebruik. Er is hierdoor een belangrijke schakel gekomen tussen de aanliggende dorpen. Zowel voor de Provincie Drenthe als voor Groningen de toevoer van wegen van groot belang vooral voor het vrachtverkeer wat een belangrijke rol speelt in de toenemende drukte
Wat er tussen 1964 en heden allemaal is gebeurd omtrent de N33 kut u lezen in het boek Van De Hilthe tot aan Alingh.

Maar voor dit alles werd er eerst een doorgaande weg aangelegd tussen Gieten en de Hilthe.
Op 2 februari 1849 werd er door 41 personen personen een verzoekschrift ingediend om een 7,5 kilometer verharde weg aan te leggen. Dit verzoek werd ingewilligd in de maand december van het jaar 1849.

In de periode van 1851 toen de nieuwe grondwet werd afgekondigd, kregen de gemeenten en provincies meer bevoegdheden. De mogelijkheid bestond nu om meer aanleg van lokale wegen aan te leggen. In 1848 was de aanleg van de weg Gieten – De Hilthe voltooid.
In tussentijd totdat de weg klaar was om in gebruik te nemen moest er van alles geregeld en
afspraken gemaakt worden wat niet altijd vanzelf ging.
Lees verder in het boek Van de Hilte tot aan Aling.

Op perceel 23 was boer Rijnder Harms eigenaar van de Hilthe 11 en hij was getrouwd met Geessien Buiter, en zij was weer een dochter van Harm Jans Buiter en Trientien Egberts van der Hilte, in de periode van 1832 tot 1833.
In 1839 nam Harm Boer Fransen de boerderij over .
In 1903 kwam Geert Nijboer er wonen en zijn zoon Jan nam de boerderij over in 1949. Zijn zoon Johan nam als laatste van deze generatie de boerderij over in 1978 voordat deze in 1994 werd afgebroken.
Ik sla een bijna het hele gedeelte van dit hoofdstuk over om aan te komen bij de Familie Nijboer die dus al generaties lang op de Hilte 11 zijn geboren en zijn blijven wonen.
Als laatste familie gaat het hierom de familie Johan en Jannie Nijboer, de laatste familie die op de Hilthe hebben gewoond, waarna ook hun boerderij met de vlakte gelijk werd gemaakt door de aanleg van een tunnel over de N33, die inmiddels als dodenweg zijn naam heeft gekregen.
Om terug te komen bij Johan Nijboer, hij heeft de boerderij uitgebreid met het houden van stamboekvee, en de boerderij kreeg de naam Hilterhoeve.
Johan en Jannie kregen twee kinderen namelijk Arjan en Jenine.
Johan en Johan moesten dus hun boerderij verkopen aan de Staat der Nederlanden op 29 april1992.
En zo komt er een einde van een jarenlange familie die van land en vee houderij hun beroep hebben gemaakt.

Dit was de laatste boerderij die werd afgebroken ten gevolge van de aanleg en uitbreiding van de N33.
Het was niet het laatste huis wat verdween op De Hilthe, ook De Hilthe 2 werd van de kaart gehaald, en dit maal niet vanwege uitbreiding , maar het huis brandde met de grond gelijk af.
Dit bouwland was in 1832 in handen van De Stad Groningen en werd gebruikt als bouwland Uit een verhuur overeenkomst uit 1870 blijkt dat er op dit perceel nu wel een huis staat met erf en tuin en dat deze door Burgemeester en Wehouders wordt verhuurd.
In dit jaar wordt de huurovereenkomst ondertekend door Den HeerGrevijlink en het dus huurt van B en W Groningen.
In de jaren 1998 tot en met 1903 werd het verhuurd aan de familie Nijboer. Nog voor 1922 is de boerderij verhuurd Emmo Weisenbach, die later verhuist naar De Hilthe 19. Daarna komt Jacob Trip en daarna Hendrik Oostingh er wonen. Zij zijn de laatsten eigenaars die er een boerenbedrijf of woning hebben gehad.

Jacob en Gezina kregen tijdens hun huwelijk in ieder geval drie kinderen, waarvan de dochter gaat trouwen met Hendrik Oostingh, die op 4 april 1942 vanuit Wildervank bij hun komt wonen
Op 68 jarige leeftijd overlijdt Jacob op 19 mei 1940.
Hendrik Oostingh en zijn verloofde Aaltje Trip zijn op de Hilthe 2 blijven wonen
Na het overlijden van Hendrik Oostingh blijft Aaltje tot 1976 op de Hilte wonen. In dat jaar heeft Aaltje het huis te koop gezet vanwege gezonheidsreden kon zij hier niet meer alleen wonen.
Het huis werd in het jaar 1978 gekocht, waarvan de naam niet bekend is, en hij maakt er een seks huis van genaamd “Jagerslust”. Lang hebben zij er geen plezier van gehad want op 2 maart1979 is het tot de grond afgebrand.
Het stuk grond is een paar jaar later verkocht weer terug gekocht door de Stad Groningen, en wordt tot op heden gebruik gemaakt als landbouwgrond.

Emmo Weisenbach heeft perceel 32bis gekocht door middel van een veiling in het jaar 1933. Voor deze koop hebben zij dus op de Hilte 2 gewoond. Hij had daar een boerderij met erf en tuin en land. Zij hebben hun boerderijn afgebroken en weer opgebouwd op de Hilte 19. Hiervoor was het een stuk land waar zij dus deze boerderij weer hebben opgebouwd. Voor deze boerderij was het dus eerst bouwland.
Perceel 23bis was in 1832 eigendom van landbouwer Reinder Harm Fransens. Pas in het grondbelastingregister van 1881 – 1889 zien we dat er op perceel 33 een huis met erf staat wat eigendom is van Jan Harms Vos uit Gieten.
Op 11 maart 1933 heeft Emmo Weissenbach het perceel gekocht. Hij is een zoon van Jacob Weisenbach.
Emmo is getrouwd met Trientje Nieboer en zij kregen tijdens hun huwelijk drie kinderen waaronder Jacob Weissenbach, ook wel Job genoemd.
Jacob blijft in het huis wonen en is voor zover bekend niet getrouwd. Tot zijn 62e levensjaar is Job gestopt met het werken op de boerderij, en heeft de boerderij verkocht aan Cor van den Brand getrouwd met Lena van Nugteren.
Nadat Cor het huis weer heeft verkocht zijn er nog zo’n vijf huishoudens geweest die in de boerderij hebben gewoond. In 1982, de vierde bewoners hebben weinig plezier beleeft aan de boerderij, want op 21 januari1983 is de boerderij door brand geheel verwoest.
Ze hebben geprobeerd het huis weer leefbaar te maken, maar dat is mislukt . Na een paar jaren, en teveel schulden hadden gemaakt, zijn ze er met de stille trom er vandoor gegaan om ook maar een cent te betalen aan de schuld eisers.
Het huis is daarna verkocht aan Robert Sipma, en in 1995 tot heden wonen Wim en Erna van Dijk er.

Dit is maar een klein gedeelte uit het boek wat bestaat uit 300 pagina’s Van de Hilthe tot aan Aling.
Het boek bevat een honderdtal foto’s, en is uitgebreidt beschreven over het wel en wee van de Hilthe en zijn omgeving.

Het boek is te bestellen bij:
Anja Ruben,
Tel: 0592-261637
Mobiel: 06-20676138
Klein voorproefje van het boek is te zien op:
http://members.ziggo.nl/boekdehilte
E-Mail: boekdehilte@ziggo.nl