Vandaag is het precies 80 jaar geleden dat onze provincie en dus ook ons dorp werd bevrijd van de bezettende Duitse macht. Daar is de afgelopen dagen terecht veel aandacht aan besteed, want de vrijheid die hierdoor ontstond bleek van enorme waarde. Dit nooit weer, werden gevleugelde woorden, maar houdbaar bleken ze niet. Elders in de ons omringende werelddelen vindt ongelijke strijd plaats, sterven mensen, raken mensen voor het leven op drift en gewond, wordt honger geleden, have en goed verwoest en een trauma veroorzaakt die nog vele generaties voort zal etteren. Nederland is 80 jaar verder en langzaamaan ontstaat er een voorzichtige verzoening tussen ons en onze vroegere bezetter. Dat is goed, want we moeten ons als gezamenlijke Eurolanden verweren tegen het kwaad buiten onze grenzen. Maar de afgelopen dagen keken we vooral terug naar hoe de wereld er tussen 1940 en 1945 uitzag. Er reed een lange colonne legervoertuigen door onze provincie en geheel in stijl geklede chauffeurs en passagiers gaven een beeld van hoe het er toen ongeveer moet hebben uitgezien. Natuurlijk, het was een opgepoetst plaatje. We zagen geen dolenthousiaste vrouwen en mannen de Canadese en de Poolse bevrijders op de tanks om de hals vliegen, want voor zulke bijrollen krijg je de handen niet makkelijk op elkaar bij de diverse re-enactmentgroepen. Niettemin was het een prachtig spektakel. 

Het dorpshuis opende het Gieterveense bevrijdingsweekend met een vertelling door Ton Adringa, inwoner van Kostvlies, maar opgegroeid in Stad-Groningen. Hij vertelde zeer boeiend over gebeurtenissen die hij als kind tussen zijn 4de tot zijn 9de in de grote stad meemaakte. Vooral de angst opgeroepen te worden voor werk in Duitsland of opgepakt vanwege onder andere diefstal van hout of kolen om te koken en voor de verwarming, hield het gezin nogal bezig. Want de winters van ’43 t/m ’45 waren zeer streng. Als luisteraar weet je dat dit verhalen zijn uit de eerste hand en tevens weet je dat deze generatie langzaam aan het verdwijnen is en dat maakt het nog belangrijker ze te beluisteren. 

Tijdens het dorpsontbijt vertelde Albert Kupers over zijn belevenissen aan de Tjassenswijk. Onder andere over hun naaste buren die hadden gekozen voor ‘de andere kant’. Op zich niet vreemd, want het Duitse Nationaal-Socialisme dat via Landbouw en Maatschappij leidde tot de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) beloofde met name de boeren gouden bergen. In het Oude Wijk-buurtje liep het op zich zonder al te veel kleerscheuren af. Maar het is goed erop te wijzen dat het in zulke benarde tijden erg moeilijk is het juiste pad te kiezen. 

Inderdaad, het juiste pad. Daar werd ook de nadruk opgelegd door de scenes die op zaterdagavond werden gespeeld, te beginnen bij de entree van de ‘grote kerk’. Ik zeg bewust grote kerk, want ook precies 80 jaar geleden werden er zo’n 300 mannen in de kerk van Gasselte vastgehouden, een kerk die qua grote vergelijkbaar is met de onze. Uren hebben deze mannen voor hun leven gevreesd, terwijl buiten hun vrouwen en kinderen hun lot afwachten. Het is gelukkig goed afgelopen, maar het was kantje boord. Nu wachtten wij, opeen gepropt in eenzelfde soort ruimte, het programma af. Naar het bekende lied van Gentle & De Boer ‘Het Juiste Pad’ liepen wij daarna langs verschillende locaties waar een scene werd gespeeld die direct herleidbaar was met zaken uit De Tweede Wereldoorlog. Met name angst voor verraad. De vrees dat je iets zou overkomen. Dat je uiterst voorzichtig moest zijn met wát je zei en vooral tégen wie je iets zei. Dat werd op indrukwekkende wijze gespeeld. Het gebrek aan voedsel, de behoefte aan nieuws vanuit Londen en/of van geheime codes (vooral voor het verzet enorm belangrijk). Heel invoelbaar gespeeld. Maar er was ook ruimte voor jolijt, zoals bij de nabootsing van de populaire tv-serie ‘Alo-alo’. En voor een snik bij de scene in de kerk, waarin een moeder werd opgepakt omdat ze stiekem gegevens had doorgegeven voor op handen zijnde huiszoekingen en razzia’s en waardoor mensen zouden worden gered. Haar kind bleef huilend in de wieg achter …. 

De apotheose van de avond vond plaats in Amoi, alwaar Koningin Wilhelmina, enigszins verstrikt in haar boa, ons land officieel als bevrijdde en alle spelers hartelijk bedankte. Het Wilhelmus klonk gemeend, mijn keel stokte ervan. 

Het was een geweldig programma en het laat maar weer eens zien tot hoeveel moois ons dorp in staat is. Hopelijk zal het nooit meer tot een bezetting komen, nooit meer tot het uitsluiten van volksgroepen en/of terechtstellingen voor getoonde moed. Maar we moeten er wel aandacht aan blíjven besteden. En het klinkt heel cliché, maar het is zo vreselijk waar: Vrijheid ís geen vanzelfsprekendheid!

                                                                                                          Willem.                  

Als kind was ik al erg gefascineerd door motoren. Dat zou kunnen doordat mijn vader op een motor reed, een 125cc-er weliswaar en later een 250-er. Types die ik tijdens de omritten met klassieke motoren die ook ons huis passeren nog weleens voorbij hoor pruttelen. Ik herinner me dat er eens een man op een grijsgroene joekel van een motor ons erf op kwam rijden. Het was eentje met een zijspan en een niet onbelangrijk detail: het was een Amerikaanse! De man reed met het voertuig tot vlak achter de boerderij, waar ik met iets doende was. Ik was iets van tien jaar. The Beatles waren nog ver uit beeld. De man stapte af en besprak binnen iets met mijn vader. Ik bekeek met buitengewone interesse de motorfiets met het bakje. De ‘chauffeur’ steeg korte tijd later weer op, startte het voertuig en wat er toen gebeurde oversteeg al het voorgaande: de man reed namelijk achteruit en maakte alzo een rondje alvorens van ons erf af te rijden! Dat had ik nog nooit een motor zien doen. Later hoorde ik dat de motor door de geallieerden, in dit geval de Canadezen, na de oorlog was achtergelaten en dat het mogelijk een echte Harley-Davidson was. Dat merk en de daarbij horende mythes paste voor mijn gevoel in het rijtje niet te bevatten grootheden, zoals De Spoetnik en de Apollo, Vliegende Schotels en de wonderlijke uitvindingen van Bram Vingerling. Maar de motor werd steeds meer ingehaald door de auto. Wij jongeren kozen een Püch, een Zündapp of een Kreidler en gingen op onze 18de spoedig over op het overdekte voertuig, te weten: een Opel Kadett, een Fiat 500, een Eend of een Volkswagen-kever. Veel comfortabeler en reuzehandig als vrijmobiel. De belangstelling van de babyboomers voor motoren begon pas te komen toen huisje-boompje-beestje was geregeld en de kinderen de deur uit waren en zoals een woordvoerder van Harley-Davidson dat onlangs verwoordde ‘het tijdloze verlangen naar avontuur’ zich aandiende. Dat is een moeilijk te stillen begeerte, die zowel onder mannen als vrouwen plotseling de kop opsteekt en niet wil wijken voor die is ingelost. Het Easy-rider–syndroom, noem ik het hier maar even.                                                                                                                                                                                                                                                                              Op de avonden voorafgaande aan de TT zie je alle soorten en maten motoren in een lange rij langs de Asser Vaart staan en vormen dan het grootste openluchtmuseum van Nederland. Een kostbare collectie. Het is er barstensdruk. Af en toe manoeuvreert een bezitter zijn machine uit de rij en maakt voor de toeschouwers een ererondje. De handen kunnen amper bij het stuur en de voeten amper bij de pedalen, maar dit rijden is dan ook meer dan vervoer alleen. Het overstijgt dit wezenskenmerk, het is verworden tot bewegende kunst (moving art)! Zien en gezien willen worden, dat is de kwestie.                                                                                                                                                                                                                                                                        Waren die zware jongens uit Amerika al prijzig, nu met de nieuwe regels en de in- en uitvoerheffingen zal dat nog erger worden. Niet alleen de Harley’s, maar ook de Levi’s en de Bourbons en wie weet wat al niet meer. ‘Die producten gaan toch hopelijk op den duur niet uit China, Japan of Zuid-Korea komen’, hoorde ik al iemand zeggen. Een collega van mij reed op een Honda Goldwing -ook geen kattenpis!- maar werd door de echte motorfanaten bijkans uitgelachen. Want de Honda mist het geluid dat de Harley zo bijzonder maakt en dat willen de echte Harley-aanhangers. Of er in Canada de eerstkomende tijd nog Harley’s zullen worden verkocht, is zeer de vraag, want Trump (en zijn bende) wil Canada annexeren en dat laten de Canadezen niet over hun kant gaan en daarom boycotten ze Amerikaanse producten. Ik kan me het voorstellen.  Enfin, we wachten maar af of de soep werkelijk zo heet wordt gegeten. Ik koester in ieder geval de herinnering aan die grijsgroene machine op ons erf en hoe het min of meer voor eeuwig uit beeld verdween. Zeer binnenkort komen die ouwe machines weer uit de schuur en pruttelen of zoeven ze weer voorbij. Bertus op de Norton, Tinus op de BSA!                Alvast veel plezier. Rustig an, lijkt me overbodig te zeggen.

Moi! 

Willem. 

Het zijn onrustbarende tijden. Ik heb hier weleens eerder geschreven dat het buitenshuis lang niet altijd pluis is, maar nu rommelt het echt. Zelfs onze oude Minister-President raadde de Euroburgers onlangs aan een en ander in huis te halen ingeval we in een oorlogssituatie terecht zouden komen. Dat is niet mis! Mensen begonnen spontaan te hamsteren. Dat krijg je! Vooral balen toiletpapier en flesjes water waren niet aan te slepen. Én flappen van 50 en 100 euro bleken ineens razend populair, want een cyberaanval is beslist niet ondenkbaar en dan staan alle kassa’s stil en met baar geld kun je tenminste even vooruit. Dit alles is vooral de opmaat naar komende maandag. Dan wordt meneer Trump geïnstalleerd en dan zal er binnen 24 uur vrede in de wereld zijn. Heeft hij zelf gezegd. Daarom hebben al die mensen ook op hem gestemd. Vanwege vrede in Oekraïne en het Midden-Oosten en daarna volgt de rest van de wereld. Dat zou natuurlijk prachtig zijn. Alleen dat soort geluiden hebben altijd al geklonken. Ik ben daar een beetje huiverig voor geworden en zeker bij iemand als meneer Trump. Hij is wereldkampioen grootspreken. Daar mag je ook blaaskaak of windbuil van maken, wat gezien de lucht die hij verspreidt een nog betere aanduiding is. In ieder geval heeft het een aanzuigende werking voor lieden die begiftigd zijn met dezelfde kwaal, hetgeen een kleine stap is naar die andere wereldberoemde megalomaan, namelijk: Dagobert Duck. De rijkste eend ter wereld, het zuinige oompje van neef Donald en neefjes Kwik, Kwek en Kwak (van het familieverband van de Duck’s heb ik nooit iets begrepen). Ik las die strips vroeger weleens, al ging de lol er na een tijdje af. Zijn grote vijanden in zaken doen waren lieden als Govert Goudglans, Gerrit Gladsnuit en de drie Zware Jongens. De door Trump gevormde regering, bevat ook veel Zware Jongens en allemaal kruipen ze bij oompie Donald onder de lampekap. En niet alleen om warm te blijven, maar meer nog om hun centjes te koesteren. Vanaf maandag zullen we zien hoeveel er van die grootspraak van Trump overblijft en hoeveel van de te verdelen poet er bij het armere deel van de Amerikanen terecht zal komen (belofte maakt immers schuld!) of juist het andere deel (De Zware Jongens) nog rijker zal maken. Zullen wij daar veel van merken? Da’s onmogelijk te zeggen. De grote tech-bedrijven laten in ieder geval hun oren al overduidelijk hangen naar de wensen van oom Donald. Ik hoop heel erg dat ik vreselijk ongelijk krijg, behalve natuurlijk als het om de vrede in de wereld gaat.

Daarover hebbende: zal het morele appèl dat meneer Schoof deed ten aanzien van het gebruik van illegaal en vooral zwaar vuurwerk over dik elf maanden nog leven? Ik twijfel sterk. Het woord oorlog viel hier en daar, zo zwaar waren de knallen en zo groot was de schade. Het begrip cobra heeft zich inmiddels stevig verankerd in ons leven en in ons bewustzijn en het zal nog een behoorlijke klus worden deze splijtstof buiten de grenzen te houden. Meneer Schoof laat het vooral aan ons -de omstanders- over, want het kabinet is er nog niet uit. Slappe hap, zou ik zeggen. En dat die omstanders zich dan als één man op de onverlaat storten die op oudejaarsavond met een pakketje cobra’s loopt te zwaaien. Meneer Schoof leest vermoed ik nog steeds de Donald Duck, anders zou hij wel anders praten.

Enfin, het is pas half januari. Ik wil u van deze zijde nog een voorspoedig en vooral gezond 2025 wensen. ’t Is vrijdagavond, we nemen een extra flesje water van de voorraad. Even niet aan maandag denken, de blik vooruit en de kop ‘d er veur. Tjeu!

Willem.

Wie zich afgelopen weekend in ons dorpshuis begaf, kon zijn of haar ogen bijna niet geloven. Het hele gebouw was namelijk voorzien van een op werkhoogte aangebrachte spoorbaan, geflankeerd met prachtig nagebouwde huisjes, bruggen, verkeer, zelfs scheepjes zag ik en bestaande fabrieken. Alles op schaal 1 op 87. Zelfs een boerencamping ontbrak niet. Het was een treffen van de Fremo, een modeltreinen- + spoorbanengroep die enige duizenden leden telt in meerdere landen. In Gieterveen waren zo’n 40 leden uit Nederland, Duitsland en Engeland aanwezig. Iedere deelnemer had een aantal modulen (ook wel kopschotten genoemd) van 100 x 50 centimeter bij zich, die samengesteld als een lange lint door alle ruimten van het dorpshuis liep. De kopschotten sluiten precies op elkaar aan en vormen zo een prachtige spoorbaan. Alle variaties zijn mogelijk, soms met veel passen en meten, vertelde Adriaan Bodewits mij. Hij is de man die dit gebeuren aanstuurde. De deelnemers volgen een preciese dienstregeling. Daarvoor gebruiken ze een eigen tijd, om de rit met de trein die het traject afrijdt, niet te lang te laten duren. Onze standaard-uur werd in dit geval teruggebracht naar een klein kwartiertje. Het is een uitermate serieuse bedoening. Ik keek mijn ogen uit mijn kop! En niet alleen vanwege de hele opbouw, maar ook vanwege die grote mannen met dat kleine ‘speelgoed’. Het spel (als je het zo mag noemen) bestaat eruit dat de deelnemers via een heuse dienstregeling de treinen laten rijden, eventueel met inbegrip van stoppen en wissels omgooien. Ze weten volgens die regeling precies wanneer de trein zijn (in het dorpshuis waren het alleen mannen, maar de club telt ook vrouwelijke leden) deel zal passeren. De veiligheid staat hoog in het vaandel en dus krijgt de deelnemer wiens station in zicht komt, kort ervoor een telefoontje. Ook die telefoontoestellen komen uit vervlogen tijd. Ringgg-ringgg!!, hoorde ik ineens bij een betreffend station. Ik kon mijn lachen niet inhouden. Enkelen sprak ik terloops aan. Grote kerels  – werkzaam in de zorg, in het onderwijs, als programmeur, in de organisatie van een bedrijf enzovoort. Een deel is ook al op pensioen, maar ze blijven stug doorgaan.

Het woord ’treffen’ kwam ik regelmatig tegen. Dat woord kom je ook tegen in onder andere de wereld van de re-enactments, zoals bijvoorbeeld het naspelen van een 16-de eeuwse knokpartij in Bourtange. Dat gebeurt ook uiterst nauwkeurig. In de verte had het spel van de treintjesmannen in het dorpshuis hier wel iets van weg. Ze zijn behept met eenzelfde soort fanatisme. En ook bij hen voert nostalgie de boventoon. Want bij die miniscuul nagebouwde boerencamping meende ik een autootje te herkennen van het merk Simca. Ik bedoel maar…

Om dit spel een heel weekend te spelen, móet je natuurlijk wel een grote passie voor de ijzeren spoorbaan hebben. Ik heb de dienstregeling nog even ingekeken. Men reed in het dorpshuis van Wachtum naar Eindland. De eerste rit was om 7.45 uur. Ik heb met die speedo-klok voor ogen niet gevraagd of-ie op tijd aan kwam. Daar wil bij die grote broer namelijk nogal eens iets aan schorten. Op een tafeltje in de volle gymzaal, zag ik nog zo’n ouwerwetse spiegelei liggen. Ik nam het even op. In de verte hoorde ik het schrille fluitje van de perronchef … of was dat verbeelding? Hoe dan ook, het was een prachtig gebeuren. Helaas niet toegankelijk voor het grote publiek – te kwetsbaar en te kostbaar. Daarvoor moet je naar het Spoorweg-Museum te Utrecht (zeer aan te bevelen!), instappen op station Assen kan en dan maar hopen dat bottleneck Meppel/Zwolle niet moeilijk doet. Ik wens u een goede reis!

ps. Alvast fijne Kerstdagen en een goed uiteinde van 2024!

Willem.

Zo, we hebben de griepprik weer gehaald – het jaarlijkse uitje naar de dokterspost. Het was fris. In het voorbijgaan hoorde ik een mevrouw tegen iemand zeggen dat ze de sjaal om had gedaan. ‘Ja, ’t is vinnig koud’, zei de aangesprokene. Ik moest automatisch denken aan dat ingeburgerde begrip ‘rokjesdag’, waarmee schrijver Martin Bril goeie sier maakte. Hij kan het zelf wel bedacht hebben, dat komt immers meer voor, maar het begrip dateerde al van vlak na de oorlog. In Rotterdam draaide kort na de oorlog, om de algehele malaise enigszins te vergeten, een Amerikaanse film met de titel Springtime in the Rockies. De bezetter had gedurende de jaren ’40-’45 alles op het gebied van amusement uit Amerika of Engeland streng verboden. Toen de moffen waren opgerot, smachtten de mensen naar vertier. Die film was erg populair en in de lentedagen van ’46 moet iemand, mogelijk na het zien van die film, het woord rokjesdag hebben bedacht. Zo gaat tenminste het verhaal. Nu vraag ik mij af of er bij het omslaan van het weer ook sprake is van een sjaal-om-dag. Dat zou natuurlijk mooi zijn. Het woord doet uiteraard sterk denken aan het Israëlische sjaloom, hetgeen vrede betekent. Daar heeft het echter niets mee te maken. Vrede is juist in Israël heel ver te zoeken. En zeker nu de eerste kerstbomen verrijzen en het verhaal over Jozef en Maria die een slaapplaats zochten door menigeen wordt ingestudeerd om het straks bij al dat kerstlicht gloedvol te vertellen, kán het niet anders of de toehoorders moeten beelden voor ogen krijgen van het drama dat zich in het Midden-Oosten afspeelt. Het is te triest voor woorden en het eind is voorlopig nog niet in zicht. Wat dat betreft leven wij in weelde. Maar met het aantreden van Trump 2 is het maar de vraag hoelang dat stand houdt. Het is daarom goed stil te staan bij het verleden. Volgend jaar april is het 80 jaar geleden dat Drenthe werd bevrijd en dat wij sindsdien in vrijheid leven. Dat zal groot worden gevierd, u hoort en leest hier te zijner tijd meer over.

Om de lange winterdagen die voor ons liggen door te komen, kun je bijvoorbeeld een boek lezen. In ons dorpshuis bevinden zich rijk gevulde kasten met allerlei genres. Streekromans, thrillers, literatuur, avonturenromans, boeken met korte verhalen van onder andere Martin Bril (daar is-tie weer!), Yvonne Keuls of Dens Vroege. Je kunt ze gratis en voor niks lenen. Wil je dat wij jou er wegwijs in maken; elke donderdagmiddag tussen 13.30 en 15.00 uur is er een vrijwilliger van De Boekenkast aanwezig om je daarbij te helpen. Verder kun je elke donderdagmiddag op diezelfde uren in het dorpshuis rummikubben. Elke woensdagmorgen vanaf 9.30 uur is er Koffieochtend in het dorpshuis. Zo nu en dan komt hier iemand over iets vertellen wat ons allemaal aangaat. Ook dan kun je boeken komen brengen, lenen of ruilen. Niet alleen is lezen een aangenaam tijdsverdrijf, voor veel mensen betekent het ook een remedie tegen het alleen-zijn of tegen eenzaamheid. Dat kan zeker in de donkere dagen voor kerst en nieuwjaar van groot belang zijn. En nog even terugkomend op die sjaal: misschien is het niet eens zo’n gekke gedachte je te hullen in dat kledingstuk; om je te beschermen tegen de gure buitenwereld. Kortom: Sjaal om!

Hart. groet, Willem.

Het weer nodigde ertoe; zon, windstil, graadje of 14 en dat in oktober. In het verleden (ver verleden moet ik bijna zeggen) stond ik op de derde oktoberdag om vijf uur op en was tegen zes uur in Zuidlaren. Voor de stroom aan. Het geluid van paarden en zien hoe handelaren er mee omgingen. Dat was niet altijd even jofel. Vroeger stonden ze (koeien, paarden en eventueel ander vee) nog aangelijnd langs de kermisattracties. Dat is gelukkig niet meer het geval, ofschoon het geluid van alles wat zwaait en zwiert nog goed doorklinkt tot waar de paarden nu staan. Dat is voorbij de synagoge, de zoveelste brink, in lange dampende rijen. Ik mag graag paarden zien en dan niet die opgetutte prima donna’s, maar natuurlijke paarden. Het liefst Belgen. Paarden met de omvang van een jonge olifant en de kracht van een Caterpillar. Maar zulke paarden zie je niet zo vaak meer. Behalve op de Zuidlaardermarkt. Ze vormden altijd bekijks. De laatste keer dat ik er was, brak er eentje los. Groot paniek over heel het terrein! Ze ging gewoon even buurten en de eigenaar kon haar makkelijk terugpakken. Probleem opgelost. Zag de hele wereld er maar zo vredelievend uit.

Ik ga dus al jaren niet meer. Om de dag toch een aardige invulling te geven, gingen we vanwege dat mooie weer even naar het Nije Hemelriek. In de zomer is daar geen doorkomen aan. Nu wel. We namen Rossi mee en liepen langs het water. Aardig wat mensen dachten er net zo over. We kwamen spontaan aan de praat met mensen uit Amsterdam en hadden het over zaken aangaande de honden. Zij hadden drie van die schietstoeltjes, net als Rossi. Wandelen met een hond levert altijd aardige gesprekjes op. Dat ze uit Amsterdam kwamen, zeiden ze al na een minuut, áls we het al niet hoorden. En dat alles er veel duurder is dan hier en drukker en dat zij hier dolgraag zouden willen blijven. Daar konden wij wel in komen. Wij zeiden dat wij hier, op een steenworp afstand, wonen. Niet dat ik het erin wilde wrijven, maar mochten we ook een keer een mazzeltje hebben? Het Westen heeft al zoveel en wij, zoals de man zei, vooral heel veel oorlogsmonumenten. Daar had ik nooit zo bij stil gestaan. Qua museums lopen wij dan weer ver achter en grote artiesten steken moeilijk de IJssel over. Dat zou je een gemis kunnen noemen. En de lucht is hier heerlijk schoon, zei de vrouw. Nee, ze zouden zó wel willen ruilen, ongeacht ons stulpje. We wensten elkaar het beste toe en liepen verder. Op de parkeerplaats zag ik veel auto’s met Duitse nummerplaten en passeerde Duitsers wandelaars die allemaal vriendelijk groetten. E.U. ohne Grenze. Laten we daar zuinig op zijn.

In dat verleden was ik op de derde dinsdag van oktober zo tegen de middag altijd wel weer thuis. Voor de enorme massa marktbezoekers aan. Want dat is niet mijn ding, net zo min als Amsterdam mijn ding is. Toen ik ‘Ja, wij wonen hier’ tegen de man zei, voelde ik mij even twee, misschien drie centimeter opstijgen. En daarna weer dalen en met beide voeten stevig op de grond terechtkomen.

Willem.

Ik moet het er toch even over hebben, al is nakaarten en kun je er niets aan veranderen: over de storm van 24 augustus jongstleden. Want wat een geweldige ravage heeft die korte, hevige windhoos veroorzaakt. Wij -mijn vrouw en ik- wonen net buiten het gebied waar de storm huis hield en hebben amper wat gemerkt van de gevolgen. Pas de volgende ochtend zag ik het. Ik reed over de Broek, op weg voor een loopje bij de stuw. Ik zag een hoop volk op straat, bij het ontboste parkje voor de vroegere openbare school en de open plek op de hoek Broek/Herenweg-Noord. Op Bonnerveen weer een aantal bomen omver en aan de Noordveensedijk lag het halve bosje plat! Ik reed terug via Boerendijk en de Streek. Overal lagen bomen en takken in de berm. Op de begraafplaats bedekten een paar reuzen een groot deel van de grafzerken. Veel kapot natuurlijk, dat kon niet anders. En op andere plekken weer helemaal niets. Hoe was het toch mogelijk! Ook bij ons niet. De storm -valwind is de meterologische aanduiding- was dan ook zeer plaatselijk. Later zag ik hoe de populierenrij achter de ijsbaan aan Heren-Noord voor een groot deel was geknakt. Als luciferstokjes afgebroken of in andere gevallen ontworteld. Hier en daar waren ook huizen en gebouwen (o.a. het dorpshuis) beschadigd. Ik zag de schrik op de gezichten van hen die het hadden meegemaakt. ‘Uitblazen en weer opbouwen’, hoorde ik iemand tamelijk nuchter zeggen. Tja.

Het kleine kerkje bestaat dit jaar honderd jaar. Ik heb in een verhaaltje op mijn blog al aandacht besteed aan de vergadering voor de oprichting van de Vereniging van Vrije Hervormden, maar het frappante was wel dat er op het eind van de middag van die dag een korte, zeer zware onweersbui met meerdere blikseminslagen over Gieterveen trok. ‘Het huis bewoond door wed. Schutterup en mede bewoond door den doofstomme schoenmaker W. Schutterup brandde tot de grond toe af. Alle huisraad, het geld, goud en zilver, benevens een schaap, een lam en een paar varkens en kippen werden een prooi der vlammen’. Het geeft een aardig inzicht wat men toen zoal in huis had. ‘Met moeite werden een paar kinderen buiten het vuur gehouden. Verder ontstond er brand bij Heiltje H., maar die werd door de omwonenden geblust (een gevalletje Noaberhulp, zeg maar!) en werden een koe en een paard gedood en werden meerdere bomen door het hemelvuur getroffen!’.

Ik las dit via het Delpher-zoeksysteem in de Provinciale Drentsche en Asser Courant van zaterdag 28 mei 1921. Het Dagblad van het Noorden besteedde weliswaar enkele dagen na de huidige stormramp een pagina aan onder andere de schade van Gieterveen, maar veel verder als dit kwam het niet. Volgens Het Journaal en zelfs tv-Drenthe vond de storm plaats tussen Meppel en Gieten en hield het daar kennelijk op. Dat doet een beetje zeer. Als zo’n bui over Wassenaar of Zandvoort aan Zee was getrokken, zou het wis en waarachtig alle nieuwsblokken hebben gehaald. Je kunt natuurlijk beter met iets aardigs, iets wat geen kwaad kan of schade veroorzaakt in de media komen. Of gewoon helemaal niet, want aan veel nieuws zit een luchtje, een onwelriekend windje en die veroorzaken ten slotte niet zelden storm in een glas water!

Willem.

Het Boerenrockfestival in Drouwenermond is gaande. Van de week kwamen er al meerdere auto’s met vreemd beschilderde caravans voorbij, caravans die de grens waarschijnlijk niet mogen passeren en die na bewezen diensten nog een tijdje op het erf van de bezitters staan te pronken alvorens naar de sloop te gaan. Het is een boertige alternatief van de schoolse dorpsoptochten, de gezapige carnavalsparades en de kleurrijke  bloemencorso’s. Ook die wagens worden niet meteen afgebroken, maar staan nog een tijdje mooi te wezen voor de ah- en oh-roepende voorbijgangers. Niets nieuws onder de zon eigenlijk. Hoewel ik het spektakel in Drouwenermond niet bezoek, bezag ik het spoorboekje met interesse. Het heeft alles te maken met mijn verleden als geregelde popfestivalbezoeker. Tot en met 1994 ging ik jaarlijks wel een keer naar zo’n festival. Pinkpop, Torhout/Werchter in België waren de grootsten. Meerdere keren bezocht. Vanaf 1978 kwamen daar de Rotterdamse Kuipoptredens bij. Bob Dylan, Eric Clapton, Rolling Stones (3x), Pink Floyd (2x), Bruce Springsteen (2x), U2 zag ik er. Daarnaast reisjes naar de Ahoy – Rotterdam (vele keren), Vredenburg – Utrecht (idem dito), GoffertPark – Nijmegen, Martinihal, Oosterpoort, Sterrenbos -Groningen, De Kolk -Assen, enzovoort. En nu en dan een festivalletje in de provincie.

Het allereerste popfestival dat ik bezocht was in Lochem. Het was, zo zou later blijken, het eerste grote optreden van Normaal. Dat festival vond plaats in een openluchttheater in het bos en bood hooguit plaats aan zo’n duizend bezoekers. Dat waren er veel meer en die dromden langs de randen van het terrein, tot zelfs in de bomen. Ik herinner me dat de jongens van Normaal er een feestje van wilde maken. Zij lieten aan de zijkant van het podium een grote ventitator draaien en iemand van de club gooide daar steeds handenvol stro in, dat daardoor over het publiek uiwaaierde, zodat het een erg landelijk tintje kreeg. De boerenrockband Normaal had net de single Oerendhard uit. Het werd vanaf die dag een megahit. Ze konden niet meer stuk. Van de line-up van dat festival zou denk niets in dat van Drouwenermond passen. Popmuziek is sindsdien enorm veranderd, maar Normaal heeft de toon gezet voor de streektaalmuziek. Na hen kwamen Rowen Heze, Rooie Rinus & Pé Daalemmer, Skik, Ede Staal, Bert Hadders, De Troebadoers, Daniël Lohues, Herman Finkers enzovoort. En Bennie Jolink gaf het stokje door aan bijvoorbeeld Jovink & de Voederbietels en De Bökkers. Ach as ga maor leut het, zeiden we vroeger en -simpel gezegd- of men zich nu laat vollopen in Drouwenermond of in Torremolinos maakt geen enkel verschil. Ik kan inbrengen dat wij er toch vooral voor de muziek naartoe gingen, maar dat zal heden ten dage weinig indruk maken. Men komt nu voor het ’totaalplaatje’ en vergaapt zich aan trekkertrek, aan autocross of aan stuntrijders, gelijk men dat ook doet op de Zwarte Cross in de Achterhoek, de bakermat van Normaal. Met muziek heeft dit natuurlijk bar weinig te maken – maar wie maalt daar om?

Vanavond een uurtje naar Lowlands gekeken, één van die grote festivals die uit dat van Lochem is voortgekomen. Het is inmiddels na twaalven. Ik loop naar buiten voor een verse hap nachtlucht. Vanuit de verte hoor ik vlagen muziek. Sporen van een galmende zangstem en een bonkende bas. Volgens het spoorboek trapt Mooi Wark net af. Mooi Wark, ook een kindje van Normaal, die prima scoort. Deurdunderen maar jongs, denk ik en sluit de tent.

Willem.

Eén van de aardigste plekjes om uit te waaien of tot rust te komen en de wereld eventjes te laten voor wat-ie is, is voor mij de Hunze, ook wel het Drentsdiep genoemd en dan met name bij wat vroeger de stuw heette. Van die roemruchte stuw is voor de goede orde niet veel meer over. Een roestbak. Aan de Bonnerklapzijde loopt het ouwe diep dood in een bruinrode, moerassige smurrie en aan de andere kant groeit alles dicht met vooral waterschering, zodat de overloop nog slechts fungeert als bruggetje. De nieuwe Hunze is gehermeanderd tot een wildere stroom. Het is er stil en daar hou ik van. Niet zelden tref ik er een visser. Die zeggen op mijn terloopse vraag bijna altijd dat ze hier nooit iets vangen, maar dat ze desondanks toch blijven komen. Dat snap ik wel. Ik zit er een tijdje te denken en vang meestal ook niks, maar geniet. Voor een stukjesschrijver gebeurt hier domweg te weinig. Daarvoor moet je op zoek naar reuring. Simon Carmiggelt werd eens gevraagd hoe hij het klaar speelde elke dag maar weer een stukje te schrijven. Dat dat nooit ophield. Hij zei daarop dat er elke avond tegen een uur of zes een jongen van het Parool -de krant waarvoor hij schreef- langs kwam om het op te halen en dat hij die jongen niet wilde teleurstellen. Zo simpel lag dat natuurlijk niet. Carmiggelt voelde zich gewoon elke dag verplicht een stukje te leveren en als er niets in hem opwelde, dan toog hij naar een buurtcafé of zette zich ergens in de stad neer op een bankje. Er kwam altijd wel iemand naast hem zitten met een anekdote of een verhaaltje waar hij iets mee kon. Daar kun je bij de ouwe stuw toerloos op wachten. Ja, soms komt er een wielrenner voorbij maar die hebben altijd haast en soms een dorpsbewoner die in het voorbijgaan vraagt of ik hier niet een beetje zit te verpieteren. Nou nee, eigenlijk niet!

Vanmorgen stopte er een man die ik niet kende en die bijna aarzelend ‘Goeidag’ zei. Alsof hij de stilte niet wilde verbreken. Toen zette hij zijn fiets nogal onhandig midden op het fietspad op de staander en zei dat het hier mooi is. ‘Zo rustig’. Ik zei dat dat ook zo is. ‘Maar ’t is anders toch wel wat in de wereld’, zuchte hij. Ik knikte, ik had geen zin in ronkende taal op de vroege morgen. Ik vermoedde dat er een stortvloed van ellende op me af zou komen en dat ik daar pas na een paar minuten van zou worden bevrijd doordat Rossi naar huis wilde en aan de lijn begon te trekken. Want die voelt dat soort onheil heel goed aan. Maar de man zei niets. Hij haalde een shagpuut uit zijn bovenzak en begon een peukie te rollen. Dat deed hij zwijgend en traag en dat gaf mij de gelegenheid op te staan en hem een goeie dag te wensen en verder te lopen.

Aan de Noordveensedijk-kant was een middeljarig paartje neergestreken. Er stonden een minitafeltje en een paar klapstoelen. Rossi rende meteen op de man af. Ik trok hem terug. ‘O, wij zijn honden gewend’, zei de man. De vrouw schonk koffie uit een thermoskan. ‘Wilt u misschien ook?’, zei ze. ‘Nou dat sla ik niet af’, zei ik. Er werd een derde stoel bij gezet en ik nam plaats. ’t Was bijna huiselijk, een schemerlamp ontbrak er nog aan. De man op de fiets kwam nu ook naderbij. Hij slingerde een beetje en mummelde: ”t Is toch wel wat in de wereld’. ‘Dat is het zeker’, zei de man van de koffie. We lachten even kort. Mijn gastheer en -vrouw kwamen uit Purmerend en waren nog nooit in Groningen geweest. Ik zei niet dat Groningen pas een stukje verderop begint en ook niet dat ik nog nooit in Purmerend ben geweest en dat ‘em dat waarschijnlijk ook niet meer zal worden. Rossi kreeg een kauwstokje, de vrouw brak een pak eierkoeken aan en de visser aan de waterkant liet een jubelkreet horen. Een eindje verderop stond een vrouw met een grote strohoed achter een schildersezel. In het aanpalende weiland fourageerden een paar koppels sneeuwwitte zwanen en die moesten worden vastgelegd. De zon deed het kalmpjes aan. Alles klopte.

‘Kom, we gaan weer naar huis’, zei ik na de koffie. Ze vroegen waar ik woonde. Ik wees en zei: ‘Als u goed kijkt dan kunt mijn huis bijna zien’. Ze knikten en zeiden ‘Mooi’ en ‘Prachtig’ en dat ik het trof. ‘Die rust en die ruimte’. Zeker! Ik wenste hen een fijne voortzetting van de reis.

Ik hoef niet zoals Simon Carmiggelt te wachten tot iemand mijn stukje af komt halen. Eén druk op de knop is voldoende. Voor ik dat doe wens ik u allen een fijne vakantie! Of u nou dichtbij huis blijft of ver weg gaat – maak er wat van!   (….. verzenden……)                                                                                                                        Willem.