Op dinsdag 5 oktober jongstleden zijn in de gemeente Aa en Hunze 36 struikelstenen onthuld. In de plaatsen Rolde, Nooitgedacht, Gieten en bij ons in Gieterveen. Die struikelstenen werden door Gunter Demnig, de bedenker en maker ervan, Stolpersteinen genoemd. Hij is een Duitse kunstenaar, geboren in 1947 te Berlijn. Hij wilde iets terugdoen voor het ontzaglijke leed dat de slachtoffers door de nazi-terreur tijdens De Tweede Wereldoorlog was aangedaan. Hij overtrok een steen met een messing sok, waarin hij de naam en de gegevens van het betreffende slachtoffer stanste. Met het formaat van 10 bij 10 centimeter paste het ongeveer tussen de stenen van een doorsnee klinkerpad. Daardoor werd het voor iedereen goed zichtbaar. Je zou er zogezegd over kunnen struikelen. Eerst legde hij een aantal Stolpersteinen in Duitsland, daarna ook in Nederland. Op veel plekken in Drenthe waar mensen door het nazi-terreur zijn weggehaald en vermoord, lagen al van deze steentjes en nu dus ook in onze gemeente. Veelal betreft dit joodse slachtoffers, maar evengoed komen Sinti en Roma, dienstweigeraars, politieke gevangenen, verzetsstrijders, homosexuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten er voor in aanmerking.
In ons dorp liggen de stenen aan de Veenakkers, op het voetpad vlakbij de ingang van huisnummer 42 en op de ingang van Torenveen 28. Ik heb op deze site op 23 maart 2020 al uitvoerig over de twee betreffende gezinnen geschreven (zie hiervoor: ‘Het verhaal van de Cohens & de Nijveens). Het gezin Cohen-Gudema woonde in een keet van de gemeente aan de Veenakkers. Het was het eerste pand dat door de nazi’s in de toenmalige gemeente Gieten werd leeggehaald. Het gezin bestond uit vader, moeder en zeven kinderen. Zij werden in augustus 1942 met een vrachtauto weggehaald, via Westerbork naar Auschwitz vervoerd en bij aankomst vrijwel meteen vergast. Op het vervoersbewijs werden zij evenals het echtpaar Nijveen-Falke aangemerkt als ‘Stukgoederen’. Er liggen hier dus negen struikelstenen. Elke steen bevat in opzet hetzelfde: de naam van het slachtoffer, geboortedatum, datum van deportatie en datum en plaats van overlijden. Het echtpaar Nijveen-Falke woonde aan de Torenveen. Hen overkwam in de nacht van 2 op 3 oktober 1942 hetzelfde. Ook zij werden weggehaald en stierven beiden in het vernietigingskamp Auschwitz.
Zoals gezegd – de legging en onthulling van de struikelstenen had al eerder plaats zullen vinden, en wel op 4 mei 2020. Dat was immers de vooravond van het 75-jarige Bevrijdingsfeest. Het is goed dit te vieren en te voelen en te ervaren wat vrijheid voor een mens betekent. Maar kijken we om ons heen, dan zien we dat vrijheid in heel veel landen slechts een illusie is. Het is zo bezien beslist geen alledaagse vanzelfsprekendheid. Dat moeten we ons goed realiseren! Daarom is het belangrijk om de mensen die hun leven gaven voor onze vrijheid jaarlijks op 4 mei te herdenken. En evenzo de slachtoffers van de nazi-terreur, want ook zij hadden evenveel recht van bestaan als ieder ander. Dus loop er eens langs en lees in gedachten of hardop de namen. Opdat ze niet worden vergeten.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.