Bij privézaken waar in Nederland een taboe op rust, hoort zeker ook de politieke keuze die men gemiddeld zo eens per jaar (Lands, E-U, Gemeente en Provincie) maakt. Tenzij je lid bent van een politieke partij en dat graag uitdraagt, dan schreeuw je het juist van de daken. Om het netjes te houden, ventileer je dat middels een affiche aan de binnenkant van het vensterglas. Dat geeft het veilige gevoel dat niemand er iets overheen kan kalken. Vroeger werden ten tijde van verkiezingen hele rijen bermbomen met affiches ontsierd, daarna verzorgden de gemeenten speciale borden waar elke partij zijn kleurrijke slogans op mocht plakken, maar vooral in het donker verviel elke vorm van fatsoen en bedekten de brutaalsten met levensgrote plakaten de kleintjes. Dat getuigde van weinig sympathie en dus bedachten de gemeenten een andere manier. Iedere partij krijgt nu dezelfde ruimte ter grootte van een A2-tje. Gelijke kappen, gelijke monniken. Eerlijker kan het niet. ‘Jezus leeft’ is tot de rode potloden worden geslepen, evengroot als de ‘BoerBurgerBeweging’. Na de verkiezing zag dat er heel anders uit. Elk medium sprak van een aardschok en dat was het ook. De regerende coalitie is gelijk een strike op de bowlingbaan neergekegeld. Behalve het CDA deden de VVD, D66 en de CU daar nogal luchtig over, maar het is een feit dat ons land weer uit boeren en burgers bestaat en dat die zich meer dan ooit zullen roeren. De BBB-stemmers zijn relatief oud en laagopgeleid, las ik. Dat is kennelijk nooit een punt geweest bij al die vorige verkiezingsanalyses, maar men zoekt naar mijn mening een stok om de BBB-stemmer mee te kunnen slaan. Óf de BBB waar kan maken wat ze roeptoeteren, is zeer de vraag. Maar dat Rutte cq op hun tellen moeten passen is meer dan duidelijk.

Even iets anders. In het kader van de Landelijke Opschoondag – Nederland Schoon (dit heeft niets met de politiek te maken!) verstrekte onze gemeente aan een ieder die zich geroepen voelde bermvuil op de rapen ….. een grijpertje, handschoenen en een oranje hesje! Ik spoedde mij naar het gemeentehuis. De hesjes waren reeds op en de handschoenen niet aangekomen, hoorde ik en dus keerde ik terug met alleen het grijpertje. Vanmorgen heb ik dit exemplaar uitgeprobeerd. Ik ben beslist niet onbekend met dit ingenieuze wapen tegen het zwerfvuil en ik weet dus ook dat je voor het gebruik ervan een zekere aanleg moet hebben. Ik vrees dat ik dit te weinig heb. Al jaren raap ik bermvuil met mijn eigen grijpertje, te weten: mijn gehandschoende rechterhand. Dat gaat zonder problemen. De moeilijkheid zijn slootwallen en slootbodems. Daar kan ik niet bij. Zo’n mechanisch apparaatje zou uitkomst bieden. Ik testte eentje uit. Voor een bier- of energydrinkblikje zich tussen de twee tandjes liet pakken, was ik minstens tien pogingen verder en een fles liet zich al helemaal niet vastpakken. Ze waren te zwaar en te glad. Zelfs sigarettendoosjes kon hij amper aan. Dat was toen. Misschien dat deze beter zou zijn. Niet dus. Eerder nog minder. Teleurgesteld heb ik het ding bij de nodeloze voorwerpen aan de muur in de schuur gehangen. Voorwerpen waarvan ik denk als ik er langsloop: wat kan ik hier nog mee? Er zullen best goeie grijpertjes zijn, maar deze is duidelijk bedacht door iemand die nog nooit een blikje of een flesje heeft opgeraapt. Zonde van het gemeenschapsgeld. Misschien zouden de ambtenaren van de gemeente er zelf eens een dagje opuit moeten trekken om de natuur van het menselijk afval te ontdoen. Ik vrees dat er daarna meerdere van die grijpertjes woest zouden zijn achtergelaten. En ik zou dat nog wel begrijpen ook! Misschien kan een BBB-gedeputeerde dit straks aangrijpen als een belangrijk item voor zijn of haar maidenspeech. Niettemin geeft het altijd een goed gevoel zwerfvuil te hebben opgeruimd. ’t Is een druppeltje op een groeiende plaat, ik weet het, maar zonder geloof te hechten aan dat druppeltje, kom je geen steek verder. 

                                                                                                       Willem.                                      

Dit is mijn 125ste stukje voor de Gieterveen-site. Arjan Klaassens sprak mij op Koningsdag 2013 aan of ik zo af en toe eens een stukje voor hun site wilde schrijven. Digibeet als ik was wist ik niet van het bestaan van deze dorpssite. Ik zegde toe en het eerste stukje verscheen 3 dagen later op hun site. Ik zeg bewust ‘stukje’, want zo beschouw ik het ook. Ons land stikt van de columnisten, ik onderscheid mij daar graag van. Voor mijn andere schrijfwerk zou ik het woord ‘schrijver’ mogen hanteren, maar daar ben ik al even voorzichtig mee. Doe maar gewoon, is mijn levensmotto. Maar ik krijg heel af en toe weleens de vraag hoeveel van die stukjes er zijn verschenen. Ik doe dan een ruige schatting. Als alles meezit laat ik het over een jaar of tien opnieuw weten. 

Die stukjes waren niet altijd even vrolijk. Kon ook niet anders, want er is nogal wat gepasseerd de afgelopen tien jaar. En het zou mooi zijn geweest als het beter zou gaan met de wereld. Dat er minder geknokt zou worden om een snipper grond, om delfstoffen of eenvoudig om een gerieflijk plekje onder de zon. Maar dat is helaas niet zo. Het is dan ook lastig om daar aan voorbij te gaan en toch een beetje aardig te leven. Nu zijn er mensen die, als ze op zeker moment door het oog van de naald zijn gekropen, zeggen dat ze een engeltje op hun schouder hadden. Dat is een mooi beeld. In mijn innerlijke strijd wat ik wel of wat ik niet wil of kan zeggen, hoor ik niet zelden de stem van een soort mannetje. De ene is van het mannetje dat zit te stoken om de kont eens flink tegen de krib te gooien, de andere van het mannetje dat mijn boosheid juist afremt. Met dat boze mannetje heb ik meer moeite dan met dat aardige mannetje. Ze zitten ook niet op mijn schouders, elk op een kant. Nee, ze huizen binnenin me en geven elkaar soms geen millimeter ruimte. Uiteindelijk is er eentje die wint. Ik kan niet zeggen welke, maar wel dat het weer genoeg energie geeft om door te gaan. 

Tenslotte -want deze keer maak ik mij er met Jantje van Leiden van af- kan het niemand ontgaan dat wij in sombere tijden leven. Oorlogen, aardbevingen, vluchtelingen, vervuiling, opwarming, stikstofgedoe, geldproblemen … enzovoort. Sommige zaken misschien niet meteen naast ons bed, maar het raakt ons zeker. Daar valt niet aan te ontkomen. Om het hoofd een beetje leeg te maken, ga ik met Rossi lopen. De sneeuwklokjes, de krokussen en de eerste narcissen staan te pronken. De hazelaars en de berken botten uit en de vogels gaan op zoek naar een geschikte nestplaats. Zij trekken zich weinig aan van de menselijke strubbelingen. Ik voel de twee mannetjes in mijn binnenste knorren. Laat ze maar, denk ik. Als ik straks thuis kom verdoof ik jullie wel met een kop koffie en een broodje. Het is mij nog steeds een waar genoegen u op deze manier mogelijk enige vertroosting te bieden. Tot lezens maar weer en maak er wat moois van! Moi.                                                                                                                          

                                                                                                                                          Willem. 

Je hebt van die dagen dat het leven je niet van harte toezingt. ‘Ik krieg de jaas zowat niet an’, hoorde ik laatst iemand zeggen over het gevoel dat mij vanmorgen bij het opstaan bekroop. Ik wilde er wel even uit, de benen strekken, en ook weer niet. Kwam natuurlijk door dat mistige, kouwe weer. Rossi keek me aan met een blik van je gaat maar mooi alleen. De brievenbus bevatte een minidoorsnee van ons bestaan: twee kerstkaarten, de krant, een bedelbrief van Save the Children en een rouwkaart. Vooral dat laatste was mogelijk de reden van dat onbestemde gevoel. We wisten dat het er aan zat te komen…. Onze Culemborgse vriendin Bettie is niet meer. Ze woonde overigens in Gasselte en was aan haar eind. Mijn vrouw noemde ze altijd Wijfie en mij Hendrik. Wij konden het hebben, zagen de humor er wel van in. Twee weken geleden nam ze in de hospice min of meer al afscheid van ons. Toen kende ze mijn naam ineens wel. Met een lach en een traan slikten wij het weg. Rossi was haar oogappel. Een liefde om afgunstig op te worden. Heeft een hond weet van een naderende dood? Hij was de laatste dagen stiller dan normaal, bijna op het ziekelijke af. Ik had zo mijn vermoedens. Kort gezegd; een droevige afsluiting van een heftig jaar. Corona enigszins onder controle, kwam er de angst voor een allesvernietigende oorlog, gevolgd door een enorme volksverhuizing en het verwerpelijke onderscheid tussen twee soorten vluchtelingen: Oekraïners en dakloze Ter Apellers. En laat ik de boeren niet vergeten en de zorgmedewerkers en ja wie al niet? Nee, ik wil het klein houden, de kranten en de televisie verschaffen ons de vreselijkste werelddrama’s wel.

Ons dorp kreeg evengoed intense verdriet te verwerken: het plotselinge overlijden van Jans Potse en Jonnie Schuiling. Het sloeg een enorm gat in het leven van de gezinnen, van de vrienden en van de verenigingen waar zij lid van waren en waar zij met hart en ziel hun krachten aan wijden. In een kleine gemeenschap merk je juist dán hoe hard je elkaar nodig hebt en hoe groot het gemis is van mensen als Jonnie en Jans. Sociale omgang en participatie zijn enorm belangrijk, maar zonder medewerking van vrijwilligers zal het raderwerk abrupt tot stilstand komen en krijg het dan maar weer eens aan de praat. Na de hele en halve lockdowns is het verenigingsleven weer aardig op gang gekomen. De huizenverkoop is enigszins geremd, mede door de rentestijging en de hoge energieprijzen. Daar kun je weinig aan veranderen. We leven wat dat betreft in een draaikolk van onzekerheden.

Ik heb de jas tenslotte toch maar even aangetrokken en ben gaan lopen. Even genieten van de kerstverlichting, de gift van de Children op de bus doen en de contributie van de IJsvereniging afgeven. Klein bier dat geen aardverschuiving zal veroorzaken, maar dat er wis en waarachtig toe doet. En zo eindig ik mijn wandeling met u allen fijne kerstdagen en een heel gezond en gelukkig 2023 te wensen. Moi.

Willem.  (ook op www.drentscheschrieverskring.nl en www.veenberichten.nl)

In mijn vrije tijd mag ik graag puzzelen. In mijn vrije tijd, zeg ik. Mijn leeftijd in aanmerking genomen zou je kunnen zeggen: dat is dus altijd! Maar dat houdt geen mens vol. Om Herman Finkers na te spreken ‘Men moet tussendoor ook weleens een stukje eten…’. Nu kun je op heel veel manieren puzzelen. Kruiswoordpuzzelen  bijvoorbeeld, sudokuën of cryptogrammen, ik noem maar wat. Of legpuzzelen. Dat is helemaal terug van weggeweest. Daar zijn tegenwoordig zelfs kampioenschappen van, zoals dat onlangs in ons dorpshuis voor de tweede keer met veel succes plaatsvond. Maar naast deze en vele andere vormen van peinsplezier, heb je ook een vorm die deze naam niet draagt maar het wel degelijk is, namelijk: puzzelen om met je geld rond te komen. Hoe vaak hoor (of lees) je niet dat het weer een heel gepuzzel was om de eindjes aan elkaar geknoopt te krijgen? Evengoed is dit het geval bij de verdeling van de gelden door de Gemeente en door het Rijk. Wat opvalt is dat dit gepuzzel aangeeft dat er altijd gebrek is aan geld. Ongecontroleerd bijdrukken zorgt op den duur voor waardevermindering ervan en daarmee wakkert men inflatie aan en zijn de nodige potjes nog sneller leeg. Dat is dus geen oplossing. Vooral corona heeft ons laten zien hoe fragiel zo’n systeem eigenlijk is. Gedupeerde bedrijven werden (als ze al voor de regeling in aanmerking kwamen!) voor een deel met miljarden euro’s steungeld overeind gehouden, maar worden nu gesommeerd die steun netjes terug te betalen. Helemaal onredelijk is dit niet, maar de prijzen zijn door die geldontwaarding fors gestegen en dan wordt het inderdaad weer een heel gepuzzel om de boel rond te krijgen. Nu kun je zeggen; ja maar, wij zijn ook enorm verwend. Onze huizen puilen uit van gebruiksgoederen, kleren, prullaria, allerlei verzamelingen enzovoort, enzovoort. Als het om ouwe meuk gaat maakt dat niet zoveel uit, maar heel vaak gaat het om nieuwe, amper gebruikte spullen. Veelal voor hongerlonen gefabriceerd in stoffige werkplaatsjes en fabrieken in Verweggistan, die bezorgdiensten bij ons aan de deur afleveren. Misschien zijn we met elkaar wel slachtoffer van dit gemak. We hoeven er immers geen stap voor te zetten. Zíj werken zich letterlijk uit de naad om aan onze niet te stillen behoefte te voldoen. Dat heet De Vrije Markt. Een manier van leven die zich steeds meer gaat wreken en óns tot gevangenen van dat zo goed bedoelde systeem maakt. Want men kan zijn centen nu eenmaal maar één keer uitgeven en dan wordt het ….. puzzelen.

Pjooee! Even bijkomen. Want als je over dit soort dingen een tijdje nadenkt, dan steek je het liefst je kop in het zand. Zou ik niet doen. Dat heeft geen zin. Dat zou elke struisvogel je kunnen vertellen. Met het terugdraaien van de verwarming wordt onze hoofd sowieso al iets minder verhit. De dure dagen liggen niettemin op de loer en Koning Koopkracht schreeuwt van de daken. Stel je er boven. Maak een lange neus naar hem en pluk uit zijn megamegawinkel niet meer dan je nodig hebt. Dat kan best aanleiding geven tot hersenkrakerig gepuzzel voordat het laatste stukje op de goeie plaats ligt. Bovendien is het zaak dat de koppen dezelfde kant op blijven staan. Tot slot, ter lering, als voorbeeldje voor de verplichte 5 december rijmelarij:

Het sinterklaasfeest is een goede zaak.

Het geeft het mensdom veel vermaak.

Zelfs de grootste boterletter mag er zijn.

En de liefstelief van louter marsepijn. 

Want Sinterklaas houdt echt van iedereen.

Van Kootje Vingerling tot Jetje Jubelteen.

Van de Morgenstond tot aan Klaas Vaak.

En nooit, nee nooit is iemand bij hem de Sjaak!

Is getekend: De Sint. Ik wens u veel sterke met het gepuzzel en het plezier erna.

Willem.

Waar je het als ouderen onderling weinig over hebt, zijn de jongeren. Niet zo vreemd, want je hebt die levenstijd ver overschreden en denkt het liefst vooruit. Tenzij je een beroep hebt (of hebt gehad) waarbij jongeren juist een belangrijk deel uitmaken van je werk. In het onderwijs bijvoorbeeld, in de zorg of jeugdzorg. Mensen in deze beroepen weten dat een groot deel van de jongeren het niet makkelijk hebben. Dat de prestatiedrang slopend kan zijn, dat de veranderingen zich razendsnel voordoen en dat de buitenwereld vijandig en gevaarlijk is en weinig meelevend. De gevolgen hiervan zien we nu er steeds meer bekend wordt over hoe de jongeren de coronaperiode hebben doorstaan. Heel veel teerden weg in eenzaamheid, stress en één op de vijf jongeren had zelfs neiging het bijltje er bij neer te gooien. Dat is zorgwekkend. Het heeft voor een groot deel te maken met die prestatiebubbel waarin zij zich bevinden. Dat geldt overigens niet alleen voor de jongeren, maar evengoed voor de ouders van die jongeren. Ook bij hen ligt de lat vaak te hoog. Zowel voor hun eigen kunnen als voor de opvoeding van de kinderen. Kortom, er wordt enorm veel van de leerling, de student en de werkende gevraagd en het is dus geen wonder dat er zoveel mensen onderdoor gaan. Tegen hun grenzen aanlopen, opgebrand raken. Als ik lees dat de ‘markt’ van het een of ander overspannen is, denk ik met name aan de mensen die deze markt betreft en hoe zij zich hier nog staande in kunnen houden. Daarbij komt dat we moeten omschakelen van verspillende grootverbruikers naar berekenende afwegers. De lonen en met name de jeugdlonen stijgen weliswaar, maar de inflatie gooit weer roet in het eten. Daardoor zullen zij per saldo niet meer te besteden hebben dan nu en dat zal weer ten koste gaan van hun koopgedrag. Het lijkt me niet eenvoudig zich in deze chaotische wereld, met zijn ontelbare verlokkingen, uitdagingen en internetgevaren, als jongere rustig te houden.

Het is te makkelijk om voor dit soort zaken de neus op te halen en te zeggen dat wij het vroeger ook niet makkelijk hadden en dat de jongeren van tegenwoordig verwend zijn en zich alles maar kunnen permitteren. Dat geloof ik niet. Ze zijn er uiteraard bij, maar die zullen op zeker moment net zo goed te maken krijgen met de klappen van de zweep. Niet zelden betreft het ouders die bijgeschoold moeten worden omdat hun kinderen hen te slim af zijn.

Ik moest hieraan denken toen ik laatst zaterdag bij de Hema in Veendam bij de kassa mijn beurt afwachtte. Er stond een man voor me van naar ik schatte mijn leeftijd. Hij foeterde nogal dat het allemaal zo lang duurde. Achter de toonbank stonden een paar meisjes van minimale leeftijd. Het zouden zijn kleinkinderen kunnen zijn. Mensen van plusminus 70 jaar hoeven zich doorgaans niet meer zo druk te maken. Van een parkeermeter kon geen sprake zijn. Ik had met de meisjes te doen. ‘Rustig maar, maandag moeten ze weer blokken’, had ik tegen hem willen zeggen, maar ik wist niet hoe hij daar op zou reageren. Of hij überhaupt wist wat dat was: blokken. Die paar centen zouden hun wel uitkomen. Zonder iets te zeggen rekende hij af en stievelde weg. Ach ja, men scheldt weleens op de jongeren, maar dat is zo makkelijk als men zelf niet meer hoeft. Het is net als met de inzet van vrijwilligers: denk ze weg en de maatschappij komt krakend tot stilstand.

Willem.